به نقل از «خبرآنلاین»

یک جهان سینمایی اگزیستانسیالیستی

تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۲۱۷۵۷

در واقع او سعی می‌کند تا در عین نشان دادن آنچه که می‌خواهد بگوید به ماهیت بصری سینما وفادار باشد، در عین اینکه سویه‌های انتزاعی و تاویل پذیر همان موقعیت‌ها هم در لایه‌های درونی‌تر گنجانده شده که باید در یک مواجهه تحلیل‌گرانه به بازنمایی آن دست زد. در اینجا به سه فیلم کوتاه او به شکل مستقل خواهیم پرداخت که در عین حال برساخته از یک جهان ذهنی با روایت‌های متفاوت است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سینما، نمایشگاه مجهول و داستان ما

نام نخستین فیلم کوتاه حمید یوسفی در واقع محتوا و مضمون آن را هم روایت می‌کند، چنانکه می‌توان گفت این فیلم، درباره نمایشگاه مجهول و روایت‌های ما مخاطب است. اگر عمیق‌تر شویم در واقع این فیلم کوتاه، روایتی از خود سینما، ماهیت و کارکرد آن است. به این معنا که ما در قاب سینما و پرده نمایش با یک موقعیت یا شخصیتی روبرو می‌شویم که برای ما مجهول است و هر کدام از ما به مثابه مخاطب به تفسیر و خوانش خود از آن اثر دست می‌زنیم و در واقع داستان خود را روایت می‌کنیم. فیلم در واقع داستان تابلویی است که از دوران قاجار به دست ما رسیده است و نقاش و داستان تابلو نامشخص است. در اینجا با یک تابلوی نقاشی مبهم و پر رمز و راز مواجه هستیم که به مثابه یک ابژه بیرونی و امر واقع، تصویری از زن نشسته بر صندلی در یک خانه ایرانی را نشان می‌دهد که نگین یک گردنبند به جای صورتش نشسته اما هر کدام از تماشاگران این تابلو، بنا به تخیل و تحلیل خود به رمزگشایی و خوانش آن دست می‌زند. یکی آن را تصویر زن ایرانی از منظر نقاشی غربی می‌داند، دیگری می‌گوید نقاش خودش را در بوم کشیده، یکی آن را حاصل یک خواب و دیگری بازتاب یک کابوس می‌داند. این خیلی شبیه به تجربه سینما و فیلم دیدن است. گویی قاب این نقاشی با قاب و پرده سینما همسان‌سازی شده که هر کس با تماشای آن گویی به تماشاگه راز نشسته و دست به رمزگشایی از آن می‌زند. ضمن اینکه در هر تاویل و تخیلی که از تماشاگر این تابلو می‌بینم به جهان درونی آن رفته و گویی قاب جان می‌گیرد و واقعیت پیدا می‌کند. آنگاه هر کسی، قصه خودش را از آن می‌سازد و به قرائت و روایت آن می‌پردازد. در لایه درونی‌تر این وضعیت و فراتر از استعاره سینما، این فیلم به نوعی، پلورالیسم و تکثرگرایی فلسفی را هم بازنمایی می‌کند. به این معنا که انسان‌ها در مواجهه با یک واقعیت بیرونی، آن را به جهان ذهنی و خیالی و انتزاعی و فردی خود را برده و تحلیل و برداشت خود را از آن ارائه می‌دهند. درواقع فیلمساز در این فیلم کوتاه، هم خوانشی نمادین از ماهیت سینما و شیوه مواجهه مخاطب با آن را بازنمایی می‌کند و هم از یک رخداد فلسفی- روانکاوانه در مواجهه آدمی با جهان پیرامونی و پدیده‌های گوناگون حرف می‌زند تا در نهایت از نسبت واقعیت، حتی واقعیت تصنعنی و خلق شده مثل یک تابلو نقاشی یا هر اثر هنری دیگر حرف می‌زند. آن تابلوی مجهول چیزی شبیه نظریه مثل افلاطون است که هم ارجاع نمادین به سینماست و هم تفسیری از شیوه مواجهه آدمی با جهان واقعیت. از حیث ساختار فرمی هم اگر نگاه کنیم با یک فیلم کوتاه کلاژی مواجه هستیم که کمتر در این فضا فیلم کوتاه ساخته شده است.

سمعک

«سمعک» در بستر یک موضوع و موقعیت اجتماعی که با مسئله مهاجرت گره خورده، به روایت روانکاوانه یکی از مهمترین تجربه‌های بشری یعنی ترس می‌پردازد. قصه از این قرار است که الهه و هوشنگ که چند ساعت تا پروازش و مهاجرتش از کشور بیشتر نمانده به آپارتمان محل سکونتشان و در واقع به خانه همسایه شان دزد می‌زند و این موجب چالش بین آنها می‌شود. چالشی که البته ریشه دار است و حالا به واسطه یک رخداد، عریان می‌شود. یک اتفاقی بیرون از خانه می‌افتد؛ یک دزدی که ما آن را نمی‌بینیم اما نشانه‌هایی صوتی از آن را می‌شنویم. در واقع با حذف یا عدم نمایش یک واقعیت، قصه تعریف می‌شود تا از واقعیتی دیگر خبر دهد. واقعیتی در بیرون خانه یعنی دزد رخ می‌دهد تا ما با واقعیت درونی هوشنگ و ترس او آشنا شویم. الهه سمعک می‌زند و در واقع مشکل شنوایی دارد اما دقیقا اوست که این صدا را می‌شنود. هوشنگ اما به دلیل ترس خود را به نشنیدن می‌زند. این پارادوکس، موقعیتی را شکل می‌دهد تا واقعیتی را عیان کند. واقعیتی درباره ترس. ما با دو نوع ترس در اینجا مواجه‌ایم که هر دو را در هوشنگ می‌بینم. او هم از دزد می‌ترسد و مواجه شدن با او و هم از اینکه دیگران پی به ترس او ببرند. در واقع آن ترس مهمتر همین است. ترس از ترسو خوانده شدن. درست به دلیل همین ترس از قضاوت شدن یا رسوا شدن است که هوشنگ دست به تحقیر زنش می‌زند تا ترسش را پشت آن پنهان کند. این تحقیر دیگری در واقع از حقارت خودش می‌آید که به عنوان یک مرد نمی تواند نقطه امن و امنیت زنش باشد. هوشنگ درست برخلاف الهه که با اینکه می‌داند مسافر است و دزدی خانه همسایه نیازی به پاسخگویی آنها ندارد اما احساس مسئولیت بیشتری نسبت به هوشنگ دارد. هوشنگ خود را به ندیدن و نشنیدن می‌زند تا از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند. درد الهه دقیقا همین است. اینکه نمی تواند به هوشنگ به عنوان مرد زندگی اش تکیه کند و نمی تواند همسر خوبی باشد. به قول ترانه علیدوستی در سریال شهرزاد؛ عاشق ترسو، عشق را هم ضایع می‌کند. ترس بزرگ الهه همین است. ترس از تنهایی. حمید یوسفی در یک فضای بسته و داخلی، در یک خانه و با ترسیم چند دقیقه از یک رابطه زناشویی، به یکی از مهمترین چالش‌های روابط زن و مرد در جامعه ما می‌پردازد و آن را در خوانشی روانکاوانه به نمایش می‌گذارد.

ابوالهول

حمید یوسفی با استعاره از مجسمه ابوالهول تلاش می‌کند تا در اینجا هم با تکیه بر تمی روانشناختی به مسئله ترس بپردازد. این بار در یک کودک و با ارجاع به عقده ادیپ در روانکاوی فرویدی. مجسمه ابوالهول یا پدر ترس، غول افسانه‌ای مصر باستان و اسطوره ادیپ، مخلوطی از انسان و حیوان، شبیه سر انسان با پوشش زنان زمان مصر باستان است. در واقع فیلم کوتاه «ابوالهول» برداشتی آزاد از نمایشنامه ادیپ شهریار نوشته سوفوکل است. با ارجاع به این نمایشنامه و زیرمتن آن که به روانکاوی فروید از عقده ادیپ برمی گردد در اینجا ترس از پدر در میل و عشق به مادر که اینجا به زن همسایه فراافکنی شده در کانون درام قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد فیلمساز در سومین تجربه خود در ساخت فیلم کوتاه، بیش از تاکید بر مضمون به فرم و شیوه روایت آن اتکا می‌کند و در واقع مسئله کارگردانی در اینجا برجسته می‌شود. به همین دلیل وسواس بیشتری در میزانسن و چیدمان آن، قاب بندی‌ها و رنگ را شاهدیم که گرچه در دو اثر قبلی هم بودند اما انگار در اینجا سویه‌های فرمالیستی فیلم پررنگ‌تر شده است. ضمن اینکه با موقعیتی در جهان مدرن و حتی فضاسازی و معماری یک خانه مدرن مواجه هستیم که قرار است در آن، یک موضوع اسطوره‌ای بازنمایی شود. آنچه در نهایت هسته معنایی این فیلم را برمی‌سازد، مسئله ترس و نسبت آن با هویت و بحران آن است که ریشه در تجربه‌های زیسته دوران کودکی دارد. فیلم تلاش می‌کند تا با رویکردی روانشناختی، ریشه‌های ترس مردانه را در دوران کودکی و در نسبت با عقده ادیپ روایت کند.

***

آنچه از سه فیلم کوتاه حمید یوسفی می‌تواند جهان سینمایی او را صورت کند، نوعی سینمای اگزیستال است که با رویکردهای روانکاوانه تلاش می‌کند تا با ورود به لایه‌های درونی قصه و شخصیت‌های قصه اش، مواجهه انسان با پدیده‌های پیرامونی زندگی‌اش که زیست-جهان او را شکل می‌دهد، جهانی سینمایی خلق کند که بتوان در آن با انسان و مسائل وجودی‌اش آشنا شد. از این حیث اگرچه این قصه در بستر تاریخی سرزمینی به نام ایران روایت می‌شود، اما موضوعاتی جهان شمول و بشری را مطرح می‌کند که می‌تواند با مخاطبان متنوع دنیا ارتباط برقرار کرده و آنها را به تامل در خویش و در نهایت به خودآگاهی برساند. به همین دلیل می‌توان رد پای نوعی جسارت و تجربه گرایی را در فیلم‌های او دید که مخاطب را فراتر از مرزهای سرگرمی برده تا به مرزهای خودآگاهی برساند.

۵۷۵۷

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1861074

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: سینمای ایران کارگردانان سینمای ایران فیلم کوتاه فیلم کوتاه حمید یوسفی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۲۱۷۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نابودی طاغوت وعده صادق الهی است

حجت‌الاسلام و المسلمین حسن موسایی مسئول موقوفات، منابع پایدار، امور بین‌الملل حوزه علمیه هرمزگان و نایب رئیس مجمع فضلا و علمای استان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، در تبیین ویژگی‌های طاغوت، اظهار داشت: طاغوت در اسلام به معنای طغیان‌گر و تجاوز کننده از حدود الهی شناخته می‌شود، حدودی که سراسر منطبق با فطرت آدمی وضع شده است بنابراین افراد و قدرت‌هایی که بر خلاف فطرت رفتار کنند را باید طاغوت بدانیم.

وی افزود: بر اساس فطرت، همه ما از ظلم، قتل، دروغ، فحشاء، تزویر و ریا انزجار داریم؛ هیچکس را نمی‌توان پیدا کرد که بگوید از مورد ظلم واقع شدن لذت می‌برد یا دوست دارد به واسطه دروغ در معرض اطلاعات غلطی قرار بگیرد از این رو با توجه به اینکه این اعمالِ دارای منافات با سرشت آدمی، جامعه را از مسیر رستگاری دور می‌کند مؤمنین باید برای جلوگیری از انحرافات عمومی در مقابل طاغوت بایستند.

مسئول امور بین‌الملل حوزه علمیه هرمزگان، تأکید کرد: نتیجه سکوت در مقابل اعمال خلاف واقع، طاغوتیان رسیدن به موضعی است که جامعه اسلامی در سال ۶۱ هجران به آن رسید و در برابر سکوت عده‌ای و همراهی عده‌ای دیگر امام جامعه به بدترین شکل ممکن به شهادت رسید؛ شهادت رهبر جامعه مسلمین تاوان بی‌تفاوتی مسلمانان به اعمال ضد اسلامی و انحرافات بود و همین بی‌تفاوتی زمینه را برای جنایات بعدی هموار کرد.

موسایی عنوان‌کرد: شناختن منافق کار بسیار سختی است اما شناختن طاغوت سهل و دسترس پذیر است، کافیست به دقت به اطراف خود نگاه کنیم؛ امروز چه کسی کشورهای دنیا را به بهانه‌های واهی تحریم می‌کند؛ بازار اسلحه و سلاح‌های کشتار جمعی در دست چه کسانی است؟ چه کشوری قطعنامه‌ها را بر علیه رژیم منحوس صهیونیستی وتو می‌کند؛ حامی اصلی شبکه‌های دروغ‌پرداز معاند کدام کشور است؟ قطعاً پاسخ همه این سوالات ایالات متحده آمریکا است که امام امت به حق آن را شیطان بزرگ نامید.

نایب رئیس مجمع فضلا و علمای استان هرمزگان بیان‌کرد: رژیم منحوس صهیونیستی نیز مصداقی عینی برای طاغوت است که حافظ منافع شیطان بزرگ در غرب آسیا است اما این‌ها غافل هستند از اینکه خداوند وعده داده است ظالمین و طاغوت را نابود سازد.

وی ادامه داد: قرآن در آیه ۵۳ سوره ذاریات قوم حضرت نوح را پیرو طاغوت معرفی کرده، قومی که به بلای بد دچار شدند و صغیر و کبیرشان در طوفان الهی غرق شدند؛ وقتی به این ماجرا می‌نگریم می‌بینیم مقام و منزلت حیواناتی حضرت نوح علیه‌السلام جمع آوری کرد از انسان‌های پیرو طاغوت بالاتر بود چرا که آن‌ها لیاقت نجات پیدا کردند اما انسان‌های طغیان‌گر در سیل تعدی به حدود الهی غرق شدند.

استار حوزه و دانشگاه با اشاره به آیات ۲۱ و ۲۲ سوره نبا گفت: جهنم کمین‌گاهِ اهالی طاغوت است و پیروان طاغوت در واقع هم در این دنیا به جهنم کشیده خواهند شد و هم در آن دنیا چرا که نابودی طاغوت صادق‌ترین وعده الهی است و این نابودی با خار و خفیف شدن همراه خواهد بود چنانچه در هفتم اکتبر شاهد بودیم رژیم صهیونیستیِ مغرور و متکبر که به گنبد آهنینش می‌نازید در برابر یک گروه ساده از مقاومت فرو پاشید و جمهوری اسلامی ایران نیز در عملیات وعده صادق به همگان نشان داد که بُتی که از این رژیم در ذهن کشورهای جهان و منطقه ساخته‌اند حتی با یک هلُ در سیلاب جنایات خود و خون بی‌گناهان غرق خواهد شد.

کد خبر 6089460